بیماری لثه بر میلیون‌ها نفر درسراسر جهان تاثیرمی‌گذارد. این بیماری یکی از علل از دست دادن دندان بزرگسالان است و با بیماری‌های دیگری چون دیابت, بیماری‌های قلبی و مشکلات بارداری ارتباط دارد. تقریباً نیمی از افراد بزرگ‌سال و مسن‌تر دارای درجاتی از بیماری لثه هستند و با افزایش سن, درصد آن افزایش می‌یابد. با این حال, به دلیل اینکه علایم می‌تواند بسیار خفیف باشد, بسیاری متوجه این مسئله نمی‌شوند تا زمانی که شروع به عوارض جدی کنند,ومتوجه شوند که بیماری لثه دارند. لثه های سالم برای یک لبخند زیبا و سلامت کلی دهان حیاتی هستند, اما هنگامی که لثه ها سالم نیستند, آنها نه تنها جذاب به نظر نمی‌رسند, بلکه می‌توانند همبستگی شدید به دندانها را از دست بدهند.
یکی از مهمترین علائم بیماری لثه وجود پاکت های پریودنتال (“پری” – اطراف ؛ “odont” – دندان) – یعنی فضاهایی در اطراف دندانها ، زیر خط لثه است که آلوده شده اند. پاکت ها محیط ایده آلی برای رشد باکتری ها هستند و ممکن است باعث عفونت در ساختارهایی شوند که دندان ها را در دهان نگاه می دارند. اگرچه پاکت های پریودنتال برای چشم نامرئی هستند ،ولیکن می توان در هنگام معاینه دهان و دندان ، هنگامی که فاصله بین لثه و دندان اندازه گیری شد ، آنها را تشخیص داد.
در طی معاینه جامع ، دندانپزشک یا متخصص بهداشت شما ممکن است لثه های شما را مورد بررسی قرار داده و اعدادی مانند “سه-دو-سه … چهار سه و سه …” را بخواند. این اعداد نشان می دهد که پاکت های پریودنتال وجود دارند و چقدر عمق دارند. در کنار هم ، آنها می توانند به دندانپزشک خود تصویر دقیقی از سلامتی لثه های شما بدهند.
آناتومی پاکت پریودنتال
حتی در لثه های سالم ،در قسمت بالای لثه مستقیماً به دندان نمی چسبد. درعوض فضای کمی بین دندان و لثه به نام سولکوس وجود دارد. باکتریها و ذرات مواد غذایی ممکن است در محل جمع شوند ، اما بیشتر آنها با مسواک زدن و نخ دندان از بین می روند. با این حال ، یک مسواک به طور کلی به بیش از 2-3 میلی متر (تقریباً یک دهم اینچ) زیر خط لثه نمی رسد. اگر عمیق تر باشد ، باکتری ها و بقایای مواد غذایی می توانند در زیر لثه ها باقی مانده و باعث التهاب و تورم شوند.
هنگامی که بافت لثه شروع به جداسازی یا دور شدن از دندانها می کند ، فضای بیشتری بین دندان و لثه باقی می ماند که در آن باکتری های مضر توان رشد پیدا می کنند. در این مرحله به فضای “پاکت” گفته می شود. التهاب در بافت نرم بوجود آمده است، و یک بار دیگر پاکت سالم عمیق تر شده است زیرا بیماری است. اگر باکتریهای موجود در پاکت دست نخورده باقی بمانند ، این باکتری ها در آنجا انباشته می شوند و باعث از بین رفتن بیشتر اتصال بافت استخوانی و لثه در زیر لثه و در نهایت تحلیل ساختارهایی می شوند که دندان ها را در جای خود نگه می دارند.
چگونه بیماری لثه پیشرفت می کند
مرحله اولیه بیماری لثه یا “التهاب لثه” نامیده می شود. در اینجا ، پلاک در اطراف بافت نرم ایجاد می شود ، لثه ها ملتهب می شوند و ممکن است شروع به تورم کنند. از دست دادن استخوان با بافت نرم وجود ندارد – و خوشبختانه ، این شکل رایج از بیماری لثه تقریباً همیشه با بهداشت دهان و دندان و تمیز کردن های منظم حرفه ای قابل برگشت است. لثه بدون درمان ، می تواند به مرحله جدی تر بیماری لثه به نام پریودنتیت پیش رود.
پریودنتیت باعث آسیب به بافتهای اطراف دندان از جمله استخوان ، لیگامان های پریودنتال و بافت نرم می شود. در حالی که بسیاری فکر می کنند دندان ها به طور مستقیم توسط استخوان های موجود در فک پشتیبانی می شوند ، آناتومی واقعی پیچیده تر است. دندان ها در واقع توسط هزاران فیبر ریز که در آن ریشه دندان به استخوان متصل است ، در جای خود قرار دارند. این الیاف توسط عفونت های باکتریایی ناشی از بیماری پریودنتال درمان نشده آسیب دیده یا از بین می روند.
در صورت پریودنتیت ، پاکت لثه اجازه می دهد تا عفونت گسترش یابد و در نتیجه تحلیل استخوان در زیر لثه ها ایجاد شود. اینها نوعی “پاکت های عمیق” هستند که هیچ کس نمی خواهد ، بنابراین مهم است که آنها را قبل از تهدید استقامت ساختارهایی که از دندان پشتیبانی می کنند ، تشخیص داده و معالجه کنید و یا حتی باعث از بین رفتن دندان شوند.
لثه از جنبه ارقام
برای نظارت بر سلامت لثه ها ، دندانپزشک شما از یک ابزار خاص به نام پروب پریودنتال ، یک ابزار دستی کوچک استفاده می کند که شکاف میان دندان با لثه را اندازه گیری می کند. در طول معاینه پریودنتال ، دندانپزشک به آرامی پروب را بین دندان و بافت نرم قرار می دهد ، و سپس از بالای سولکوس تا ته سولکوس یا پاکت را اندازه گیری می کند. شش اندازه گیری ، به طول میلی متر ، در اطراف هر دندان انجام می شود: سه تا در قسمت بیرونی (لب) و سه تا در قسمت داخلی (زبان). این اندازه گیری ها ثبت می شوند و می توانند برای ردیابی تغییرات در سلامت پریودنتال در طول زمان استفاده شوند.
اندازه گیری ها از 1 میلی متر تا 3 میلی متر عموماً حاکی از اتصال طبیعی و سالم بافت نرم در اطراف دندان است. اتصال نا مناسب بین دندان و لثه (بیش از 3 میلی متر) باعث می شود که باکتری های پلاک از زیر لثه راحت جدا نشوند ، جایی که می تواند در اتصال بافت لثه به دندان تأثیر بگذارد. هر فضایی به عمق 3 میلی متر ممکن است نشان دهنده بیماری لثه باشد ، به خصوص اگر لثه ها خونریزی کنند.
اعداد بزرگتر (معمولاً بین 5 تا 12 میلی متر) وجود پاکت های پریودنتال را آشکار می کند . در این حالت کنترل یک پلاک باکتریال به طور موثر با بهداشت دهان و دندان در فرد برای فرد دشوارتر می شود. در بیشتر موارد ، هرچه این عمق پاکت پریودنتال بیشتر باشد ، از بین رفتن استخوان بیشتر است و سالم تر نگه داشتن دندان ها و لثه ها دشوارتر است.
همه پاکت ها برابر نیستند
اندازه گیری پاکتی به عمق 3 میلی متر است که اغلب خط تقسیم بین یک سولکوس معمولی و یک پاکت پریودنتال است. با این حال ، اگرچه عمق پاکت قابل توجه است ، هنگام تشخیص بیماری لثه باید عوامل دیگری نیز مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال ، حتی بیماری لثه خفیف (لثه) ، که التهاب در بافت انساج نگهدارنده گسترش نیافته است ، ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد. این حالت می تواند زمانی ایجاد شود که التهاب باعث تورم لثه ها شود ، که به نوبه خود باعث افزایش بعد بین کف سلولی و بالای بافت لثه می شود.
در صورت وجود علائم دیگر مانند چون خونریزی ، اندازه گیری 3 میلی متر می تواند به خوبی یک پاکت پریودنتال را نشان دهد. با این وجود ، ممکن است دندانپزشک شما یک فضای سالم 3 میلی متر را سولکوس قلمداد کند ، تا زمانی که خونریزی وجود نداشته باشد. از طرف دیگر ، حتی در صورت وجود التهاب ، خونریزی و تارتار ، حتی می توان یک اندازه گیری عادی مانند فضای 3 میلی متر را نیز در نظر گرفت.
درمان پاکت های پریودنتال
از آنجا که هر پاکت پریودنتال با دیگری متفاوت است ، توصیه های درمانی خاص به عمق و شکل پاکت بستگی دارد و اینکه آیا التهاب محدود به بافت نرم است یا اینکه به استخوانی که در زیر آن قرار دارد گسترش یافته است. ممکن است دندانپزشک شما بخواهد از اشعه ایکس استفاده کند تا میزان تحلیل استخوان از اطراف دندان ها مشخص شود و اینکه تحلیل استخوان در چه حدی است.
رهایی از باکتریهای پلاک (که به آن بیوفیلم نیز گفته می شود) و تارتار اولین قدم برای بهتر شدن بیماری لثه است. در مورد بافت های نرم ملتهب و بدون از بین رفتن استخوان ، حتی ممکن است یک عمق پاکت 4 میلی متر یا 5 میلی متر نیز با تمیز کردن حرفه ای برای از بین بردن دلایل التهاب ، به همراه یک رژیم مراقبت از دهان در منزل درمان شود.
این امر به حداقل ممکن است شامل شود: مسواک زدن دو بار در روز با مسواک نرم و خمیردندان فلوراید. روزانه نخ دندان بزنید تا پلاک بین دندان هایی که برس شما نمی تواند برسد برداشته شود. و در صورت توصیه دندانپزشک از یک دهان شویه مناسب استفاده کنید.
درمان های پیشرفته
اگر بیماری پریودنتال شدیدتری وجود داشته باشد ، ممکن است روشی به نام جرمگیری و root planning ریشه توصیه شود. این روش تمیز کردن کامل نه تنها پلاک و تارتار را از بین می برد بلکه سطح ریشه را هموار می کند تا بافت لثه بتواند دوباره به دندان بپیوندد و پاکت را کوچک کند.
بعضی اوقات ، ممکن است از آنتی بیوتیک ها برای کاهش التهاب استفاده شود و به کنترل باکتری های زیر لثه کمک کند. آنتی بیوتیک ها را می توان به صورت کپسول نیز تجویز کرد ، اما بیشتر آنها مستقیماً درون پاکت پریودنتال استفاده می شود. اگر پاکت خیلی عمیق باشد که با روشهای غیر جراحی درمان شود ، ممکن است برای کاهش اندازه پاکت، جراحی توصیه شود. این روش اغلب توسط پریودنتیست – دندانپزشک متخصص در درمان لثه ها و سایر ساختارهای پشتیبان دندان انجام می شود – و ممکن است با ابزارهای جراحی استاندارد یا با ابزارهای لیزر انجام شود.
آنچه شما می توانید انجام دهید
اگرچه بیماری لثه یکی از شایعترین مشکلات سلامتی در سراسر جهان است ، اما با رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار قابل پیشگیری است: این یعنی مسواک زدن دو بار در روز به مدت دو دقیقه و هر بار یک بار در روز از نخ دندان استفاده کردن . ولی خوشبختانه ، در بسیاری از موارد ، در صورت ابتلای زودرس ، بیماری پریودنتال قابل برگشت است.
اما بیماری پریودنتال اگر که بدون بررسی باقی مانده باشد می تواند منجر به افتادن دندان و سایر پیامدهای منفی سلامتی شود. پاکت های پریودنتال یکی از مهمترین علائم بیماری لثه است. حتی اگر که شما نمی توانید آنها را ببینید ، دندانپزشک شما می تواند آنها را در طی معاینه منظم تشخیص دهد و قبل از پیشرفت پاکت ها ، درمان را ارائه دهد.
شما می توانید با برنامه ریزی ویزیت های منظم و جرمگیری کردن دندان ها، و ترک عادت های بد مانند سیگار کشیدن یا نوشیدن نوشابه های شیرین و تمرین بهداشت دهان و دندان در خانه ، در سلامت دهان خود نقش اساسی داشته باشید. سالم نگه داشتن دندان و نسوج اطراف آن بهترین راه برای اطمینان از داشتن لبخند روشن سالهای آینده است. اگر در مورد چگونگی حفظ بهداشت دهان و دندان سؤال دارید ، از دندانپزشک خود بخواهید که مشاوره دهد.
