آمالگام یا کامپوزیت
ماده سفید یا کامپوزیت دندان و ماده سیاه یا آمالگام دو نوع ماده پر کردن دندان هستند که بیشتر از سایر مواد در دندانپزشکی، جهت ترمیم دندانهابه کار می روند. برای پر کردن دندان در وهله اول دندانپزشک باید تصمیم بگیرد که از مواد سفید یا کامپوزیت استفاده شود و یا از مواد سیاه یا آمالگام. اما بهتر است که تفاوت های ماده سیاه و سفید برای پر کردن دندان ها مشخص شود، که بعد از اعلام طرح درمان از سوی دندانپزشک بیمار بتواند درک واضح تری از درمان خود داشته باشد.
پر کردن دندان با آمالگام
ماده سیاه یا آمالگام با یکی از قدیمی‌ترین مواد پرکردن دندان در علم دندانپزشکی می باشد. این ماده که از در هم آمیختن جیوه با فلزات دیگر مانند: نقره، قلع، مس و… بوجود می آید که در حدود 200 سال از تولید اولیه آن می گذرد و اصول صحیح استفاده از ماده سیاه برای پر کردن و ترمیم دندان به عنوان یک ماده‌ی مناسب همچنان در دانشکده‌های دندانپزشکی ایران و جهان تدریس می شود.مقاومت زیاد در برابر سایش، دوام بالا و راحتی کار با آن برای دندانپزشک از جمله ویژگی های مثبت این ماده سیاه می باشد. و علاوه بر این ها قیمت مناسب آن نسبت به ماده سفید رنگ یا کامپوزیت باعث گردیده تا افراد بیشتری بتوانند دندان های خود را ترمیم کنند و از مزایای آن بهره ببرند.
مضرات آمالگام
آمالگام چسبندگی به دندان ندارد و باید بسیار تراش داده شود تا حفره ای به شکل گیردار ایجاد شود اما ماده سفید یا کامپوزیت نیاز به تراش بیش از اندازه دندان ندارد و به شکل دیگری به دندان چسبانده می شود. این در صورتی است که استحکام آمالگام بیشتر است، ولی در پر کردن دندان قدرت چسبندگی به دندان مهم تر از استحکام می باشد. علاوه بر این ها وجود جیوه در ساختار آمالگام تا مدت های طولانی محل بحث موافقین و مخالفین استفاده از این ماده بوده است، هرچند که ورود جیوه از ماده آمالگام سخت شده به بدن انسان تاکنون تایید نشده و از این ماده سیاه همچنان به عنوان یک ماده‌ی مناسب برای ترمیم دندان استفاده می شود، اگر چه جیوه ی موجود در این ماده سیاه باعث آسیب به محیط زیست به علت دفع نامناسب آن می شود اما برای بدن ما انسانه پر از خطر است. و بالاخره اینکه رنگ کاملا متضاد آن با دندان و لثه که در موارد بسیاری موجب نارضایتی افراد می باشد، مهمترین ویژگی نامطلوب آن به حساب می آید.آمالگام دندانی نوعی ماده ترمیمی فلز مانند متشکل از مخلوطی از نقره، قلع، مس به صورت آلیاژی بوده و به مجموعه این فلزات جیوه نیز افزوده می شود.
پر کردن دندان با آمالگام یا کامپوزیت
برخلاف آمالگام که از زمان تولید و استفاده از آن تغییر خیلی مهمی در ساختار خود نداشته، ماده سفید یا همان کامپوزیت هر روز درحال تغییر و پیشرفت است و متخصصان و دندانپزشکان همواره در حال تلاش برای تولید و استفاده از مواد باکیفیت تر با خواص بهتری هستند. به این دلیل و با توجه به بهبود سیستم های چسبندگی این ماده سفید به دندان طی سال های اخیر بسیاری از پوسیدگی ها که قبلا به علت عدم اعتماد دندانپزشکان به این مواد همرنگ ، با ماده سیاه پر می‌شدند، امروزه به خوبی با این ماده سفید رنگ ترمیم می‌شوند. در کلینیک تخصصی دکتر بزرگ کلیه موارد پرکردن دندان با استفاده از بهترین نوع کامپوزیت انجام می گیرد.
پر کردن دندان جلو با کامپوزیت
با توجه به این توضیحات در مورد دندان‌هایی که صرفاً پر می‌شوند چنانچه دندان در معرض دید باشد حتما لازم است با ماده سفید پر شود. امروزه این ماده سفید یا کامپوزیت با استحکام بسیار زیادی ساخته می شود که مخصوص دندان های آسیا است و بسیار عالی عمل می کند. در واقع ماده سفید فقط در دندان های جلویی به کار برده نمی شود. اما در مورد دندان‌هایی که درمان ریشه (عصب کشی) شده‌اند در اکثر مواقع دندانپزشک پس از ترمیم دندان روکش کردن دندان را توصیه می کند، بنابراین حتی اگر این دندان در معرض دید باشد از آنجا که روکش به رنگ سفید خواهد بود پر کردن دندان با ماده سیاه انجام نخواهد شد. و از آن جا که در ناحیه خلفی دهان، دندان های آسیای کوچک و بزرگ حضور دارند و این دندان ها نقش اصلی را در جویدن بازی می کنند بهتر است که در ترمیم و پر کردن آنها از کامپوزیت استفاده شود .
پر کردن دندان با لیزر؟
این روزها بسیار شنیده می شود که عده ای می گویند که پر کردن دندان با لیزر انجام می شود یعنی در دندانپزشکی دندان ها با اشعه یا لیزر پر می شوند، به صورتی که بسیار شبیه دندان های واقعی هست و معلوم نیست که پر شده اند.
در واقع این کامپوزیت ها خمیری شکل هستند دندانپزشک آنها را به راحتی داخل دندان در حفره تراش خورده شده قرار می دهد. و در ادامه با استفاده از نور آنرا پلیمریزه و به حالت سفت و سخت در می آورد. نوری که از آن برای سخت شدن کامپوزیت ها استفاده می شود، طیف آبی نور مرئی است. پس برخلاف آنکه به غلط لیزر یا اشعه ماورای بنفش نامیده شود، این نور همان نور مرئی است که قدرت نفوذ به حدود 2 میلیمتر از کامپوزیت را دارا می باشد. در واقع پر کردن دندان با لیزر در حد یک شایعه می باشد.
پر کردن دندان با مواد سرامیکی
مواد پرسلنی یا سرامیک ها موادی هستند که برخلاف آمالگام یا کامپوزیت به دندان چسبانده نمی شود. این مواد چینی در لابراتوار دندانپزشکی، طوری که پوسیدگی را به خوبی پوشش می دهند؛ تهیه می شوند. مواد چینی از آنجایی که از جنس سرامیک هستند و ظاهری شبیه به دندان طبیعی را دارند، پرکردن دندان با این مواد سرامیکی قابل تشخیص نمی باشد.اما این مواد سرامیکی نقطه ضعف نیز دارند و آن هم این است که پر کردن دندان با آنها تا حدودی گران تر از پر کردن دندان با ماده سیاه یا سفید است و به دلیل اینکه ماهیت آنها حجیم می باشد در مقایسه با پر کردن با ماده سیاه بخش بیشتری از دندان سالم تراشیده می شود.
بعد از پر کردن دندان چکار کنیم؟
گاها پوسیدگی بین دندانی، یعنی جایی که مسواک به آن دسترسی ندارد، شروع می شود. البته هر نوع تغییر رنگ و یا تیرگی رنگ دندان، به عنوان پوسیدگی شناخته نمی شود. در بسیاری از موارد پوسیدگی سطحی نیازی به ترمیم و یا پر کردن ندارد و تنها با رعایت بهداشت، می توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.اما پس از ترمیم و پر کردن دندان ها علاوه بر مسواک زدن که تمام سطوح به جز سطوح بین دندانی را پاکیزه می کند برای حذف پلاک و جلوگیری از پوسیدگی بین دندانی، باید به طور منظم و حداقل یک بار در روز به درستی از نخ دندان استفاده شود. در انتها لازم به یادآوری است برای سلامت دندان ها هر شش ماه یک بار برای جلوگیری از بروز پوسیدگی پیشرفته و مخرب به دندانپزشک مراجعه نمایید.مطالعه بیشتر: denhub
